Het terrein is er woest. Het klimaat ruw. Het leven en landschap somber.

Welkom in Romeins Alphen!

Wegenbouw in een Romeins castellum

Wegenbouw in een Romeins castellum

01 mei 2025

Niet alle wegen in een castellum zijn per se op dezelfde manier aangelegd. De Romeinse hoofdwegen zijn vaak schelpen- of grindpaden en de kleinere wegen zijn vaak een variant van een knuppelpad. In het eerste castellum Albaniana zijn de wegen waarschijnlijk knuppelpaden.

In alle castella is een vast wegenpatroon. Er zijn hoofdwegen noord-zuid en oost-west en er loopt een weg langs de muren. Er zijn ook kleinere weggetjes tussen de barakken en de bedrijfsgebouwen. Bij de vroege castella zijn de eerste wegen vaak knuppelpaden en later zijn er wegen met een loopvlak van schelpen.

In het Alphense castellum Albaniana is de hoofdweg van de zuidelijke naar de noordelijke poort niet helemaal recht. Er is ergens een knik in de weg en de weg is niet in het hele castellum even breed. In ieder geval is de weg gemiddeld 4,5 tot 5 meter breed met een onderheide goot voor de waterafvoer. Het loopvlak is op een zeker moment van schelpen, maar de vroegste weg heeft waarschijnlijk een houten loopvlak.

De oudste weg in Albaniana bestaat uit een rooster van palen met daarop een ondersteuning voor het wegdek. De weg is allereerst verstevigd met een laag kleigrond van 10 tot 30 centimeter dik. De kleigrond was nodig, omdat de grond waarop het castellum is gebouwd nogal drassig en nat was. Op deze ondergrond lag het loopvlak van hout. Deze houten weg is een variatie op een knuppelpad. Waarschijnlijk gaat het om halve palen of om dikke planken.

Nu heeft het castellum zeker tweehonderd jaar bestaan en in die tijd is de weg regelmatig vernieuwd. Hetzelfde geldt voor de Limesweg die langs de rivier Rijn loopt. In het castellum is op een zeker moment een laag rijshout gebruikt als ondergrond en er zijn ook sporen gevonden van een versteviging met onder meer verbrande huttenleem en houtskool. Er is ook een kleine hoeveelheid schelpengruis gevonden, dat wijst op een wegdek van schelpen.

Foto: een deel van de maquette van castellum Albaniana in het Alphense gemeentehuis

72 Wegenbouw in een Romeins castellum - knuppelpad varianten.jpg