Verschillende schilden
Het Romeinse militaire schild ziet er lang niet altijd hetzelfde uit. De vorm varieert in tijd en ook in plaats. Mogelijk heeft het ook iets te maken met de verschillende legeronderdelen of met het verschil tussen legionairs en auxiliari. Voor Albaniana en Nigrum Pullum is de periode van de eerste tot de derde eeuw interessant.
Een schild heet bij de Romeinen een scutum, meervoud scuta. Schilden worden gemaakt van verschillende lagen dun gelijmd hout, een soort multiplex. Een schild wordt in een leren hoes opgeborgen als het niet in gebruik is. De binnenkant wordt geschilderd. Evenals de buitenkant, maar deze is eerst beplakt met linnen. Langs de randen zit een metalen beslag, meestal van brons. Midden op het schild, over een uitgezaagde cirkel, is een ijzeren umbo genageld. Hierachter zit de handgreep voor de eigenaar.
De vorm
Het meest opvallende verschil tussen Romeinse schilden onderling is de vorm. De hoofdvormen zijn ovaal en rechthoekig. Bij de rechthoekige schilden variëren vooral de hoeken: soms zijn ze vrijwel scherp, soms afgerond en soms is er boven en onder een duidelijk welving afgetekend.
De meeste legioenen hebben vanaf de eerste eeuw rechte schilden met gewelfde bovenkant, maar de oudere ovalen schilden zijn zeker in de hele eerste eeuw nog in gebruik.
Plat of gebogen
Een tweede belangrijk verschil is of het schild plat is of gebogen. De buiging kan zwak zijn of juist een halve cirkel vormen, en alles wat hiertussen zit. Hierdoor zijn er veel mogelijkheden voor reconstructies.
Op reliëfs
Er is geen enkel min of meer ongeschonden schild uit de eerste of tweede eeuw opgegraven. Wel zijn schilden te zien op reliëfs op onder meer triomfbogen, triomfzuilen en grafzerken. Ook is er een aantal vroegere en latere vondsten.
Hoes van Valkenburg
Interessant is de vondst van een schildhoes in Valkenburg. De hoes is van een ovaal plat schild, zoals in gebruik was in de eerste tot derde eeuw. Van een plat ovaal schild wordt aangenomen dat dit door auxilia, hulptroepen, wordt gebruikt. En die zitten inderdaad in Valkenburg, én in Albaniana en Nigrum Pullum.
Rechthoekige hoezen
Elders zijn verschillende schildhoezen gevonden van rechte platte of licht gebogen schilden met een welving aan de onder- en bovenzijde.
Vondsten in Albaniana ♥
Er zijn tijdens de opgravingen van Albaniana veel onderdelen gevonden van schilden, alsmede een fragment van het leer van een schildhoes. Tot de vondsten behoren elf handgrepen, twintig randbeslagen en tien umbo’s.
