Rekensom of een cohort op de Limesweg past
Behalve op een appelplaats, meestal in de basilica van het hoofdkwartier, is het nuttig als het complete Romeinse garnizoen op de hoofdweg past die dwars door het castellum loopt. De vraag is dus: past een cohort op de doorgaande Limesweg in castellum Albaniana?
Als een compleet cohort, dat is het hele garnizoen, zich opstelt voor vertrek naar elders, of voor een dagmars als oefening, is het handig om dat op de doorgaande weg te doen. Vooropgesteld dat het cohort auxiliari dat in Albaniana is gestationeerd zich te voet gaat verplaatsen. De Limesweg is echter pas eind eerste eeuw, tussen de jaren 85 en 90, compleet aangelegd en daarom zegt de logica dat voor die tijd een grote troepenverplaatsing over het water zal gaan.
De vraag is natuurlijk of dat wel past in het Alphense fort. Kunnen de ongeveer vijfhonderd manschappen zich netjes opstellen op de Limesweg? Deze vraag is gemakkelijker te beantwoorden dan of een cohort zich in het hoofdkwartier, de principia, kan opstellen. Met dezelfde aannames is er namelijk meer ruimte beschikbaar.
De opstelling
Bij het opstellen voor een troepenverplaatsing zijn de soldaten compleet uitgerust in volle bepakking. Dat betekent bijvoorbeeld dat het schild in de schildhoes op de rug is bevestigd, net als de ‘knapzak’ met persoonlijke spulletjes. Dit betekent dat per persoon ongeveer zeventig centimeter in de breedte en minimaal vijftig centimeter in de diepte nodig is. Het is echter goed mogelijk dat in de diepte, door het schild op de rug, meer ruimte nodig is bijvoorbeeld zestig of zelfs zeventig centimeter.
De barakken
Er zijn zes centuria van elk tachtig manschappen in een cohort plus hun officieren. De manschapsverblijven zijn zes barakken die in twee rijen van drie aan de rivierkant van het castellum staan. Per barak is een centurie van tachtig soldaten ondergebracht, waarbij een eenheid van acht man een verblijf deelt.
De hoofdweg dwars door het castellum
De rivierkant van het castellum wordt van de landkant gescheiden door een hoofdweg die dwars door het castellum loopt. In het begin gaat het om een knuppelpad, later is het een ‘echte’ Romeinse weg. Vanaf ongeveer het jaar 85 is de weg in het castellum in principe onderdeel van een degelijke Romeinse weg: de dan aangelegde Limesweg. Vanaf dag één is het echter de ‘via principalis’. Deze weg sluit aan beide zijden aan de bebouwing aan. Soms aan een porticus en soms aan een blinde muur.
De rekensom voor de Limesweg
Aangezien de soldaten zijn ondergebracht in barakken langs de hele weg die door het castellum loopt, kunnen de manschappen zich per centurie op de weg opstellen. Er staan dan drie centuria voor drie barakken en daarnaast eveneens drie centuria voor drie barakken.
Een centurie wordt veertig man breed en twee rijen diep opgesteld. Dat is achtentwintig meter in de breedte en een tot anderhalve meter in de diepte. Bij een draai van een kwartslag om de neuzen allemaal naar dezelfde poort te krijgen, is dat voor het gemak in totaal een kleine zestig meter in de lengte van de weg en ongeveer vierenhalve meter breed.
De officieren, inclusief de standaarddragers, stellen zich op aan het hoofd van hun centuria.
Past dat wel op de via principalis ♥
De vraag is nu of de weg lang en breed genoeg is voor het complete cohort. En het antwoord is: ja!
Er zijn voldoende sporen van de via principalis van castellum Albaniana aangetroffen om een globale schatting van de route en de breedte te maken. De weg is even lang als het castellum en dat is honderdtien- tot honderdtwintig meter en de weg is vierenhalve tot vijf meter breed, maar aan de zuidkant bijna negen meter.
