Pandemieën in de Oudheid
De Spaanse Griep in de vorige en het Coronavirus in deze eeuw zijn natuurlijk niet de eerste pandemieën in de geschiedenis van de mensheid. Twee pandemieën die van invloed zijn op de Romeinse geschiedenis zijn de Antonijnse Plaag en de Plaag van Cyprianus.
Bij een pandemie speelt een goede infrastructuur en grote mobiliteit van de bevolking een rol. In de tweede eeuw is het vooral het Romeinse leger waardoor de Antonijnse Plaag wordt verspreid. In de derde eeuw heeft de Plaag van Cyprianus vooral gevolgen voor de bezetting van de grensgebieden. Romeinse artsen zijn kundig, maar tegen de pokken en een aan ebola verwant virus kunnen zij weinig beginnen.
Antonijnse Plaag
De Antonijnse Plaag is op basis van beschrijvingen van de ziekteverschijnselen waarschijnlijk het pokkenvirus. De Romeinen lopen het virus op tijdens een Perzische Oorlog. Hoewel zij de oorlog winnen, is het verlies door de ziekte vele malen groter.
Het virus wordt vanaf het jaar 165 via Rome door het Europese deel van het Romeinse Rijk verspreid. De verspreiding gaat door de goede infrastructuur relatief razendsnel. De ziekte is aangetoond tot in Britannia.
Na een jaar of vijf lijkt het ergste leed geleden maar enige jaren later volgt een tweede golf. Door deze ziekte sterft 25 tot 30 procent van de bevolking.
Het openbare leven heeft zeker twintig jaar heel veel last van de gevolgen van de ziekte. Een van deze gevolgen is een leegloop van het platteland.
Plaag van Cyprianus
Cyprianus is in 249 bisschop van Carthago als hij een uiterst dodelijke ziekte beschrijft. Mogelijk gaat het om een virus verwant aan het ebolavirus. De ziekte verspreid zich ook nu razendsnel door de goede infrastructuur, vanuit Afrika voornamelijk naar het oostelijke deel van het Romeinse Rijk. Daar vallen nog meer doden dan tijdens de Antonijnse Plaag.
Desondanks heeft de ziekte gevolgen voor het hele rijk. In dezelfde periode vallen volkeren langs de grenzen het Rijk binnen. Dat geeft samen zoveel druk dat de controle over de grensgebieden langzaam maar zeker helemaal wegvalt.
In de westelijke Rijndelta wordt de controle niet meer hersteld en de Limesforten worden verlaten.
