Mozaïek maken
Of er in Albaniana mozaïeken zijn, is onbekend. Er zijn er geen gevonden tijdens de archeologische opgravingen. Hoe een Romeins mozaïek gemaakt wordt, dat weten we wel. In Rome zelf is mozaïek maken over het algemeen het werk van Griekse slaven, elders in het Rijk werken ook ambachtslieden aan mozaïeken.
In het huis van bijvoorbeeld de kampcommandant of van een rijke handelaar is van enige luxe, ook in de afgelegen grensgebieden, zeker sprake. Een van de luxe zaken in een interieur is een mozaïekvloer op een prominente plek. Ook een thermen, een groter badhuis, is een goede kandidaat voor een mozaïekvloer in een belangrijke ruimte. Er is echter niets te zeggen over mozaïeken in Albaniana op basis van de opgravingen.
Techniek
Er zijn twee manieren om een mozaïek te maken: ter plekke in het natte cement of op een sjabloon in een atelier. Vaak wordt een combinatie van beide methoden gebruikt.
In een atelier worden sjablonen van textiel gebruikt. Deze worden in spiegelbeeld beplakt met gekleurde mozaïeksteentjes, de tesserae. Vooral geometrische randen zijn op een sjabloon veel gemakkelijker te maken dan ter plekke.
Vlakke vloer
Als de sjablonen klaar zijn, worden zij in het natte cement gedrukt. Zodra dit droog is, kan de drager van textiel worden verwijderd. Een sjabloonmozaïek is herkenbaar, omdat het veel vlakker is dan ter plekke aangebrachte losse steentjes. Hoe vlakker de vloer, hoe meer kans dat het een sjabloonmozaïek betreft.
