Het terrein is er woest. Het klimaat ruw. Het leven en landschap somber.

Welkom in Romeins Alphen!

Militaire locaties in Alphen aan den Rijn

Militaire locaties in Alphen aan den Rijn

22 juni 2022

“Er was meer tussen de castella”, dat zegt Jasper de Bruin van het RMO Leiden. Op de kaart staan uitsluitend de castella, zoals Albaniana en Nigrum Pullum. Maar, aldus De Bruin, er moeten veel meer wachtstations en wachttorens tussen hebben gestaan.

De Peutingerkaart biedt de oudst betrouwbare informatie over wat er langs de rivieren en wegen in het Romeinse Rijk aan steden, castra, castella en andere militaire fortificaties heeft gestaan. Voor het westen van Nederland geldt dat er dan gesproken wordt over de castella in Katwijk, Valkenburg, Leiden-Roomburg, Alphen aan den Rijn, Zwammerdam en Woerden.

Uit opgravingen blijkt steeds vaker dat er ‘meer’ was. Zo is al langer geleden een (kleiner) castellum in Bodegraven gevonden en is onlangs een groot Romeins kampement bij Valkenburg aangetroffen. Volgens veel wetenschappers heeft bij elke bocht van de grensrivier de Rijn een militaire versterking gestaan. Al langer zijn deze als ‘verwacht’ op landkaarten met de Nedergermaanse Limes aangegeven.

Van oost naar west ♥

Volgens De Bruin is het zo dat in de gemeente Alphen aan den Rijn van oost naar west een aantal locaties zeker is: castellum Nigrum Pullum (Zwammerdam), wachtpost of -station Goudse Rijpad, wachtpost De Schans, castellum Albaniana (Alphen-Stad), wachtpost Lemkes en wachtstation Hazerswoude-Rijndijk.

Aanleiding om hier eens naar te kijken in de omgeving van Alphen aan den Rijn is het vorig jaar opgegraven wachtstation bij Hazerswoude-Rijndijk. Ondanks het gebrek aan financiën, ‘we moeten elke keer leuren om geld’, is er een behoorlijke noodopgraving gedaan.

Lezing

Dit artikel is grotendeels gebaseerd op de RoMeO-lezing op 28 juni 2022 door dr. Jasper de Bruin, conservator Nederland in de Romeinse tijd bij Rijksmuseum voor Oudheden Leiden.