Het terrein is er woest. Het klimaat ruw. Het leven en landschap somber.

Welkom in Romeins Alphen!

Medicus

Medicus

28 februari 2022

De medische kennis onder geneeskundigen in het Romeinse keizerrijk is heel verschillend. Sommigen hebben een paar jaar ervaring opgedaan bij een algemene arts, anderen zijn in de leer gegaan bij een legerarts. Deskundige specialisten hebben vaak een lange Griekse opleiding gevolgd in een van de medische centra in het oosten van het keizerrijk.

In de eerste eeuw is er een omwenteling van natuurgenezer naar een medicus die meer lijkt op een moderne arts.  Keizers Augustus, Vespasianus en ook Hadrianus halen in het vroege keizerrijk veel Griekse artsen naar Rome en versterken hun sociale positie. Dat geeft de Romeinse geneeskunde een enorme boost. Desondanks zijn de beroemde medische centra ook in de tweede eeuw nog steeds in het oosten van het Romeinse Rijk te vinden.

Specialisten

Er zijn, naast algemene artsen, ook specialisten zoals oogartsen en chirurgen. Deze zijn, eigenlijk net als nu, te vinden in de grote steden. Voor de bewoners van de westelijke Limes is dat tot ver in de tweede eeuw Noviomagus (Nijmegen). Forum Hadriani (Voorburg) komt daar in de loop van deze eeuw bij.

Griekse geneeskunde

De Griekse geneeskunde verspreidt zich vanuit Rome via de castra en castella ook naar ver van Rome liggende provincies. Het is bijvoorbeeld bekend dat in Britannia het overgrote deel van de medische vondsten in een militaire setting is gedaan en dat de gevonden voorwerpen gebaseerd zijn op de Griekse geneeskunde.

In het oostelijk deel van het keizerrijk zijn verschillende in de Oudheid beroemde medische centra, onder meer Pergamom, waar de 'moderne' medici en specialisten worden opgeleid.

Kruiden en goden

Een goede Romeinse arts verlaat zich overigens niet alleen op strikt medische kennis en instrumenten. Hij of zij heeft in ieder geval ook veel kennis van kruidengeneeskunde en veel medici maken hun eigen medicijnen. Daarnaast is het zaak om de goden aan je zijde te houden en dus heeft een medicus altijd een huisaltaar of een reisaltaar bij zich.

Platteland

De meeste dorpen in het Romeinse Rijk moeten het doen met een algemene arts, de medicus of medica, meestal met een leerjongen of -meisje. Op het platteland gaat het dan om een in de regio rondreizende medicus.

Daarnaast heeft elk dorp wel een vroedvrouw en een kruidengenezer. De leerlingen beginnen hun opleiding als zij een jaar of 16 zijn en zijn vier tot zes jaar later volleerd.