Het terrein is er woest. Het klimaat ruw. Het leven en landschap somber.

Welkom in Romeins Alphen!

Limes in West-Nederland

Limes in West-Nederland

30 maart 2022

De Nedergermaanse Limes reikt van Rheinbrohl, onder Remagen, tot aan de Noordzee. In het westen van het huidige Nederland loopt de grens langs de Oude Rijn met onder meer de castella Nigrum Pullum en Albaniana. Op de Peutingerkaart is te zien militaire versterkingen, rivieren, wegen en steden liggen. 

De Peutingerkaart is niet heel gemakkelijk te lezen. Allereerst is het geen googlemaps of een plattegrond waar alle locaties op een relatief correcte plek zijn ingetekend. Het is een kaart met afstanden tussen locaties. Daarom is de manier van weergeven, zoals op een moderne trein- of metrokaart. De kaart is meterslang en maar 38 centimeter hoog. De Romeinse wereld is als het ware stevig plat gedrukt.

Van oost naar west kloppen de verhoudingen beter met de werkelijkheid dan van noord naar zuid. Je ziet dat bijvoorbeeld aan de grensrivier de Rijn, op de kaart Rhenus. Hier liggen de castella ongeveer een dagmars uit elkaar. Maar de afstand tussen Rijn en Maas is anders dan tussen Maas naar Seine, terwijl deze op de Peutingerkaart gelijk lijkt.

De belangrijke locaties in westelijk Nederland zijn:

  • Rhenus = Rijn
  • Patabus = Maas
  • Forum Hadriani = Voorburg
  • Lugdunum = Katwijk (Brittenburg)
  • Praetorium Agrippina = Valkenburg
  • Matilo = Leiden-Roomburg
  • Albaniana = Alphen aan den Rijn
  • Nigrum Pullum = Zwammerdam
  • Laurium = Woerden

Van deze locaties is Katwijk in zee verdwenen. De locatie van dit castellum is daarom onbekend. Op de Peutingerkaart ontbreekt Bodegraven. Dit komt waarschijnlijk omdat bij toeval geen Romeinse wegenkaart is aangetroffen uit de periode dat hier een Romeinse militaire versterking ligt.