Kleding voor arm en rijk in het Romeinse Rijk

Aan de kleding van de Romeinen kun je zien of iemand uit een goede familie komt, of iemand arm of rijk is en vaak welk werk iemand doet. Soms is dit heel duidelijk, zoals in het gebruik van de kleur purper. De Romeinse keizer is enige die kleding in deze kleur mag dragen. Purperen banden, clavi, op kleding is weggelegd voor de aristocratie. De senatorenstand heeft brede purperen clavi, de ridders hebben smallere clavi. In de keizertijd heeft ook het dragen van een toga met stand te maken. Aristocraten hebben gewoon meer gelegenheden waarbij het dragen van een toga gewenst of verplicht is.

Wol en linnen

De meeste kleding wordt gemaakt van wol of linnen. Linnen draagt fijn op de huid en wordt vaak gebruikt voor onderkleding met erover een wollen kledingstuk. Een voorkeur voor wol of linnen heeft echter vooral te maken met beschikbaarheid. Zo is in een regio waar vlas wordt verbouwd linnen van oudsher een veelgebruikt materiaal.

Wol wordt gemaakt van schapenhaar, maar soms ook van andere dieren. Voor de Romeinen is wol oorspronkelijk het gebruikelijke materiaal om kleding van te maken. In de keizertijd wordt textiel echter door het hele rijk verspreid. Wol en linnen zijn dan bereikbaar voor iedereen al zijn er wel kwaliteitsverschillen en is er ook nog veel huisvlijt. Het blijft voor vrouwen ook na de Romeinse periode een deugd om te spinnen.

Hennep en brandnetel

Er worden ook stoffen van andere planten dan vlas gemaakt, bijvoorbeeld van hennep of van brandnetel. De techniek is telkens om de stelen te bewerken totdat er lange vezels ontstaan die dan worden gesponnen tot draden. Hennep levert meestal een iets grovere textiel op. Brandnetel kan tot een glanzende zijdeachtige stof worden geweven.

Zijde

Zijde is een heel duur materiaal en wordt ook alleen voor hele dure kledingstukken gebruikt. Zijde wordt gemaakt van de cocon van een zijderups. De rups maakt een cocon van een lange draad. De rups, eigenlijk een larve, ‘woont’ een tijdje in de cocon en komt er dan uit als zijdevlinder. De draden worden ‘uitgehaald’ en dan gesponnen. Vervolgens wordt een fijne maar stevige glanzende stof gemaakt: de zijde. Zijde wordt geïmporteerd uit het oosten, maar aan het einde van de Romeinse periode worden het ook in Europa zijderupsen gekweekt.

Katoen

Katoen wordt gemaakt van de zaden van een katoenplant. De zaden worden omringt door pluizige vezels van ongeveer 6 centimeter. Zij vormen katoenbollen. Deze bollen worden geoogst en daarna wordt het zaad van de vezels gescheiden. De vezels worden gesponnen tot lange draden. Katoen komt net als zijde uit het oosten en is in de Romeinse tijd minstens zo duur als zijde.

Mode

In de Romeinse tijd zijn het de aristocraten die modieus voor de dag komen. Dat is bijvoorbeeld goed te zien aan de haardracht van rijke vrouwen. Vaak gaat het om ingewikkelde kapsels, soms met haarstukken, die een dame niet bij zichzelf kan doen. Het gaat ook over mode in kledingstukken, zo zijn knopjes aan de bovenzijde van een tunica op de schouder en de arm een tijd in de mode geweest. Verschillende modellen schoenen zijn ook aan mode onderhevig. De verspreiding van mode gaat overigens heel snel. Zodra er een nieuw model is, wordt dit snel nagemaakt.

Erfstukken

Kleding is voor de Romeinen veel kostbaarder dan tegenwoordig. Dat blijft trouwens eeuwenlang zo. Kleding wordt dan ook niet ‘zomaar’ weggegooid, maar vermaakt, verkocht of weggegeven. Het is zelfs tot ver in de twintigste eeuw zo dat kleding bijvoorbeeld wordt gekeerd, de stof wordt dan binnenstebuiten gebruikt.

Kleding wordt ook gerepareerd. Dat gaat van het stoppen van een gaatje met een draad waarmee het weefsel wordt geïmiteerd, tot aan het oplappen om een grotere reparatie te doen. Dure kledingstukken worden zelfs in testamenten genoemd en overgeërfd. Romeinen hebben geen enkele moeite met tweede of derdehands kleding.

Voor meer artikelen over kleding: zie inhoudsopgave educatie / kleding.