Hoofdkwartier

De hoofdpoort staat in de lange zijde van castellum Albaniana dat op de rivier Oude Rijn is gericht. Dat is afwijkend van de ‘normale’ locatie, want de hoofdpoort wordt normaal gesproken in een korte zijde gebouwd. In veel gevallen middenin de weg die van en naar het castellum leidt. Bij Albaniana is de functie het bewaken van de rivier en daarom is de naar de rivier gekeerde zijde ook de belangrijkste. Het hoofdkwartier, de principia, staat aan de hoofdweg die vanaf de rivier het castellum in tweeën deelt.

Daarmee is duidelijk waar de principia heeft gelegen. Het hoofdkwartier is echter niet opgegraven, omdat tussen de wel opgegraven werkplaatsen, de fabrica, en de graanopslag, het horreum, de sporen van het castellum vrijwel geheel verdwenen zijn. De ruïnes van de stenen gebouwen zijn in de Karolingische periode afgebroken. De stenen zijn elders hergebruikt. In de zeventiende eeuw is hier een, door overstromingen ontstane, kleilaag compleet afgegraven. Daarna is het castellum op deze plek nog verder weggevaagd door latere, moderne, bebouwing.

Gebouwen

Een hoofdkwartier bestaat altijd uit een grote binnenplaats met daaromheen een porticus (zuilengang) en aan de achterzijde een basilica (grote hal of zaal) waar zich ook het vaandelheiligdom bevindt. De gebouwen kunnen op verschillende manieren worden geplaatst.

Beschrijving

Vanaf de hoofdpoort aan de kade loopt de weg rechtstreeks naar het hoofdkwartier. Voor het gebouw is een zuilengang met in het midden de monumentale entree van de principia. Bij binnenkomst is er een grote binnenplaats met rondom eveneens een zuilengang. Recht tegenover de ingang is een basilica gebouwd. Deze is verdeeld in verschillende kantoren aan een dwarse gang. Het vaandelheiligdom ligt in het midden, vermoedelijk aan de porticus en recht tegenover de ingang.