Het terrein is er woest. Het klimaat ruw. Het leven en landschap somber.

Welkom in Romeins Alphen!

Geschenken voor goden

Geschenken voor goden

27 mei 2022

Romeinen denken heel simpel over de relatie met hun goden. Als je als rechtgeaarde Romein een gunst wilt, dan onderhandel je daarover. Dat werkt als volgt: beste god of godin, hier is een offer, als ik ongeschonden terugkeer van mijn reis (of een andere wens) dan krijgt u een votiefsteen. Dat geldt zelfs voor lokale goden als Nehalennia, Magasanus en Epona.

Nehalennia, Hercules Magasanus of Epona

Uiteraard is het van belang aan wie er wordt geofferd.

Zo is Nehalennia de beschermvrouwe van reizigers in het Germaans-Britse gebied. Zij kan een ongeschonden terugkeer van een verre reis garanderen of een heleboel goede handel.

Hercules Magusanus is de oppergod van de Bataven. De Romeinse halfgod Hercules verricht twaalf grote en dappere heldendaden. De Germaanse god Donar oftewel Magusanus is ook heel stoer. Als combinatie Hercules Magusanus is hij de belangrijkste Bataafse god en hem wil je te vriend houden.

De godin Epona is een vruchtbaarheidsgodin in Gallia Belgica. Zij wordt afgebeeld met een of meer paarden. Veel  afbeeldingen van Epona zijn in de buurt van grote landbouwbedrijven gevonden. Zij heeft dan ook een relatie met de paardenfokkerij in het noordelijk deel van Gallia Belgica waar de Bataven wonen.

Nehalennia, Epona en Hercules Magusanus hebben allemaal een oudere Germaanse of Keltische oorsprong. Alle drie worden zij vereerd in het noordwesten van Europa. Deze goden hebben tempels in het Nedergermaanse Limesgebied. Dit zijn Gallo-Romeinse tempels, provinciale tempels met Romeinse invloed.

Offers

De offers zijn meestal brandoffers. Het gaat daarbij vaak om voedsel dat in een offerschaal wordt verbrand. Dit kleinere offer wordt gegeven als iemand een gunst nodig heeft. Tijdens het offeren wordt een belofte gedaan voor een groter geschenk als de godheid de wens inwilligt.

Votiefstenen

Het grote geschenk bestaat vaak uit een votiefsteen met daarop een passende afbeelding en een inscriptie, het bedankbriefje. Eenvoudig uitgelegd: stel je bent een wijnhandelaar en je gaat overzees om handel te drijven. Dan offer je een libum aan de godin Nehalennia vlak voor je de oversteek waagt. Als je behouden terugkeert met een flinke winst, gaat een deel van de winst naar een fraaie votiefsteen voor de godin. Je laat natuurlijk jezelf en je handelsschip afbeelden en je bedankt de godin voor haar bijstand.

Op de foto boven een replica van een altaarsteen voor Nehalennia in Museumpark Archeon.
Op de foto onder
het originele exemplaar, dit is te zien in het Rijksmuseum voor Oudheden Leiden.

47 Geschenken voor de goden - origineel RMO.jpg