De route van de Limesweg
In de omgeving van de Alphense castella Albaniana en Nigrum Pullum loopt de Romeinse Limesweg over oeverwallen en door moerassig gebied. Tussen het castellum in het stadshart van Alphen aan den Rijn en het Oog van Koudekerk lopen twee tracés: een vlak langs de rivier en een die ‘de bocht’ afsnijdt.
Het tracé van de Limesweg tussen de castella Fectio (Vechten) en Lugdunum (Katwijk) loopt over de zuidelijke oeverwal van de Oude Rijn van het hoger gelegen binnenland naar de kuststrook.
Tussen Laurium (Woerden) en Nigrum Pullum (Zwammerdam) loopt de weg in een smalle corridor over de oeverwallen tussen de zuidelijke oever van de rivier en de uitgestrekte veengebieden. Daarna loopt de weg tot het einde van de corridor, nabij Matilo (Leiderdorp), door moerassig gebied.
Vanaf Albaniana (Alphen aan den Rijn) loopt er een weg langs de rivier en er is een weg die ‘de bocht’ afsnijdt. Vanaf het Oog van Koudekerk gaat de weg de zuidelijkste rivierarm volgen.
Er is een redelijk compleet beeld van hoe de weg gelopen heeft door de vele vondsten.
Reizen over de rivier
Duidelijk is dat in de beginperiode van de Romeinse overheersing al het verkeer vooral van de rivier en kleinere waternetwerken gebruikmaakt. Dat geldt zowel voor goederentransporten als voor vervoer van manschappen, en ook voor handelaren en reizigers.
Voor de veiligheid worden eerst bij de zuidelijke bochten wachttorens gebouwd. Daarna volgen verschillende grensforten. En pas tientallen jaren later, aan het einde van de eerste eeuw, wordt een ‘echte’ weg aangelegd.
Het is wel zo dat er lokaal knuppelpaden zijn tussen dicht bij elkaar liggende locaties.
Laagje grind
Op de zuidelijke oeverwal in de omgeving van Nigrum Pullum bestaat de eenvoudige weg uit een aarden baan met een laagje grind als loopvlak. In de moerassige gebieden bij Albaniana is het type weg een eenvoudige agger. Rond het jaar 90 wordt de weg lokaal opgeknapt.
Als eenmaal door hogere overheden, keizer Trajanus en later keizer Hadrianus, wordt besloten om een provinciale hoofdweg langs de hele Rijn in Germania Inferior aan te leggen, moeten er maatregelen worden genomen.
Rechte wegen
Kennelijk is een rechte weg voor de Romeinse overheden belangrijker dan een gemakkelijk aan te leggen bochtige weg op de oeverwallen. Dus wordt tussen de zuidelijke bochten van de Oude Rijn de weg afgesneden om deze recht te trekken. Tussen castellum Nigrum Pullum en castellum Matilo (Leiderdorp) loopt de weg daarom vaak noodgedwongen door een moerassig gebied.
Rijksstraatweg ♥
De Limesweg wordt rond het jaar 125 helemaal opnieuw geconstrueerd door het leger. De weg wordt daarna ook intensiever gebruikt dan voorheen. De nieuwe rijksstraatweg wordt zelfs verhoogd aangelegd met een flink aantal moerasbruggen over de stroompjes en zijriviertjes uit het afwateringsnetwerk van de hoger gelegen veengronden.
