De eerste poort
Het eerste Alphense castellum Albaniana is gebouwd vanaf het jaar 40-41. Als eerste zijn de poorten en de omwalling gebouwd. De zuidelijke poort, een deel van de omwalling en twee torens zijn gereconstrueerd. Deze reconstructie staat in de Romeinse afdeling van Museumpark Archeon.
Het eerste castellum Albaniana is ongeveer tachtig bij honderdtwintig meter. Een lange zijde is naar de rivier gericht, de andere landinwaarts. Dwars door het castellum loopt een weg tussen de zuidelijke poort en de noordelijke poort. Pas veel later zal de Limesweg dwars door het castellum lopen.
Van de zuidelijke poort zijn verschillende fasen gevonden. Er is genoeg van het oudste castellum opgegraven om een goede reconstructie te maken van deze porta principalis dextra. De poort bestaat uit twee poorttorens die met een loopbrug aan elkaar zijn verbonden. Aan de buitenzijde van het castellum is de loopbrug voorzien van een borstwering net als de omwalling.
Elke toren is 3.6 meter breed en is 6.4 meter diep. De doorgang is ook 3.6 meter breed. De gevel aan de buitenzijde van de poorttorens loopt ongeveer gelijk aan de omwalling. De groten deuren springen in. De torens staan dus met hun lange zijde langs de weg die door het castellum loopt.
Opgravingen ♥
De reconstructie van de eerste poort is in 2006 op basis van de opgravingsresultaten gemaakt door René Kloosterman en Rien Polak, beiden betrokken bij de opgraving van castellum Albaniana, op verzoek van Vrienden van Archeon.
Nieuw onderzoek
Uit het proefschrift (2023) van archeoloog Julia Chorus blijkt dat de interpretatie van de bij de eerste poort behorende omwalling niet helemaal correct is. De reconstructie van de bekiste omwalling (planken wanden met daartussen aarde en puin) hoort bij een tweede bouwfase. De eerste bouwfase bestaat uit een wal van zoden intern verstevigd met verticale palen met daarbovenop een houten muur met kantelen gelijk aan het bovenste deel van de muur in de reconstructie van Polak en Kloosterman.
