Computermodellen van Romeinse wegen
Het model van de Limesweg en het netwerk van wegen rond Utrecht blijkt op een hypothese te berusten. Er zijn maar weinig stukjes weg opgegraven en dus echt gevonden. Om nu te bepalen of en waar een weg kan hebben gelopen, zijn computermodellen belangrijk. Daarna kan gericht naar de weg worden gezocht.
Een computermodel gaat uit van allerlei gegevens. Zo zijn bijvoorbeeld belangrijk: de loop van de rivier Rijn, de komgebieden hieromheen, de loop van oeverwallen en in het westen van Nederland ook de ligging van de veengronden. Een weg volgt de weg van de minste weerstand en de beste ondergrond en zal daarom vaak over de oeverwallen lopen. Ook wordt uitgegaan van het nut van een weg. Deze loopt vaak tussen nederzettingen van twee of drie boerderijen.
In de omgeving van Utrecht, en in het oostelijk rivierengebied, is een duidelijke ontwikkeling te zien van de voorkeur voor een wegtracé. In de Late IJzertijd loopt deze over een oeverwal in het achterland. In de Vroeg-Romeinse tijd gaan transporten via de oeverwal vlakbij de rivier. Daarna is de Limesweg de belangrijkste weg. In de Laat-Romeinse periode krijgt de oeverwal in het achterland opnieuw de voorkeur.
Hieruit blijkt bijvoorbeeld dat militaire wegen in de Romeinse tijd aanzienlijk belangrijker zijn dan lokale wegen. Dat komt omdat in een castellum rond de vijfhonderd soldaten verblijven en in een lokale nederzetting rond de twintig mensen. Tijdens de Romeinse overheersing is de militaire weg als het ware de hoofdroute.
Lezing 5 oktober
Dit artikel is gebaseerd op een lezing door Mark Groenhuijzen over het ontstaan van het Romeinse wegennetwerk tijdens een symposium over de Limesweg in het noordwesten van het Rijk. Groenhuijzen is bezig met het ontwikkelen van voorspellende computermodellen, onder meer voor Constructing the Limes. Vereniging Vrienden van Archeon en Constructing the Limes hebben in Museumpark Archeon een serie lezingen voor zaterdag 5 oktober 2024, de dag van de wetenschap, georganiseerd.
