Buiten de muren
Als er geen directe dreiging is, leven de militairen in het castellum en de bewoners van het kampdorp vredig bij elkaar. Zij vormen een eenheid door wederzijdse afhankelijkheid. Desondanks ziet het leven ‘aan de buitenkant’ van de muur er anders uit dan binnen de muren.
De bewoners van het kampdorp wonen in lange rechthoekige huizen met de smalle kant naar de straat. Aan de straatkant met soms een porticus is de nering: een winkel, werkplaats of horeca. In het huis wonen veel mensen. Familie, werknemers, leerlingen en slaven.
In de tuin achter het huis is meestal een toilet met beerput, want lang niet alle huizen hebben een eigen latrina. Het kleine lapje grond wordt gebruikt als moestuin. De mest komt uit de beerput en van de dieren. Er lopen honden, katten en kippen en misschien een varken of geit op het erf.
Alle werkzaamheden om een huishouding draaiend te houden worden in en rond het huis gedaan. Water wordt uit een centrale waterput gehaald. Er wordt gewerkt in de werkplaats en verkocht in de winkel.
Alle huizen hebben uitzicht op het castellum. Dat is groot en imposant met de hoge muren, de torens en de poorten. Boven de muren uit zijn de daken van de grotere gebouwen te zien, zoals het hoofdkwartier en de commandantswoning.
