Albaniana op de Tabula Peutingeriana
De Tabula Peutingeriana is een middeleeuwse kaart, nagetekend van Romeinse wegenkaarten uit de derde en vierde eeuw. De Peutingerkaart laat het Romeinse Rijk zien rond het jaar 400. Helemaal in het uiterste noorden langs de grens staat het Alphense castellum Albaniana.
De Peutingerkaart is 6 meter en 83 centimeter lang en 38 centimeter hoog. De kaart is getekend op elf vellen perkament, het twaalfde vel met onder meer Britannia ontbreekt. De kaart is gemaakt in het begin van de dertiende eeuw.
Zoals alle geschriften in de hoge middeleeuwen is het monnikenwerk om zo’n kaart naar oudere originelen te kopiëren. En, omdat kopiëren minutieus handwerk is, zijn er hier en daar foutjes ingeslopen.
Toch is de Peutingerkaart behoorlijk betrouwbaar. Archeologen weten al dat er ergens in Alphen aan den Rijn een Romeins castellum ligt ver voordat het gevonden is en dat geldt ook voor andere castella.
Op het elfde vel, helemaal in de linkerbovenhoek op de kaart, is de rivier de Rijn weergegeven als een kronkelende dubbele lijn met de naam Rhenus. Onder de rivier is de Limesweg getekend met langs deze weg castella, castra en nederzettingen.
Langs de Oude Rijn liggen grensforten zoals Praetorium Agrippinae (Valkenburg), Matilo (Leiderdorp), Albaniana (Alphen aan den Rijn), Nigrum Pullum (Zwammerdam) en Laurium (Woerden). Het huidige Voorburg heet Foro Adriani. Deze stad is de meest noordelijke Romeinse bestuurszetel.
